Ο Δεκέμβριος είναι ο δωδέκατος και τελευταίος μήνας του χρόνου κατά το ηλιακό ημερολόγιο. Όπως μαρτυρεί το όνομά του, είναι ο δέκατος μήνας του δεκάμηνου Ρωμαϊκού έτους, αφού η λέξη Δεκέμβριος προέρχεται από το λατινικό decem, δηλαδή δέκα.
Η διαπρεπής Καθηγήτρια της Λαογραφίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Άλκη Κυριακίδου – Νέστορος (1935-1988), θεμελιώνοντας τα συμπεράσματα των ερευνών της στην μελέτη της ζωής των Ελλήνων αγροτών, υποστηρίζει ότι τρεις είναι οι εμπειρίες του χρόνου με τις οποίες συνδέονται τα έθιμα του λαού:
-το κρύο,
-το τέλος της σποράς, και
-η μείωση του φωτός.
Αυτές οι εμπειρίες εκφράζονται μέσα από τις γιορτές και τα έθιμα κάθε μηνός.
Εις ό,τι αφορά το κρύο, ο ελληνικός λαός έχει παρατηρήσει, συμπεράνει και κωδικοποιήσει πως «του Αγίου Ανδρέα, αντρειεύει το κρύο» (30 Νοεμβρίου). Τον μήνα Δεκέμβριο το κρύο συνδέεται με τις εορτές της Αγίας Βαρβάρας (4 Δεκεμβρίου), του Αγίου Σάββα (5 Δεκεμβρίου) και του Αγίου Νικολάου (6 Δεκεμβρίου). Γι’ αυτό και αποκαλεί το τριήμερο αυτό «Νικολοβάρβαρα». Τότε, “η Αγιά Βαρβάρα βαρβαρώνει, ο Άη Σάββας σαβανώνει, κι ο Άη Νικόλας παραχώνει”, εννοείται στο χιόνι. Σε αυτή την φράση και σε πολλές ακόμη παροιμιώδεις φράσεις του λαού μας, η συλλογική εμπειρία εκφράζεται με παροιμιακές φράσεις στις οποίες κυριαρχεί η χρήση της παρετυμολογίας. Η ηχητική, δηλαδή, συνάφεια ερμηνεύεται ως αιτιώδης σχέση. Έτσι έχουμε τον σύνδεσμο Ανδρέας-αντρειεύει, Βαρβάρα-βαρβαρώνει, και Σάββας-σαβανώνει.
Η δεύτερη εμπειρία του χρόνου, όπως την καταχωρεί η αείμνηστη Νέστωρος, είναι το τέλος της σποράς. Για την σπορά, η παρετυμολογία συναντάται σε παροιμίες όπως: “Δεκέμβρης, δίκιος σπόρος” και “Δικέμβρη, δίκια σπέρνε”. Η λέξη «δίκια» σημαίνει ότι ο ζευγάς δεν πρέπει να ρίχνει τον σπόρο ούτε πολύ αραιά, ούτε πολύ πυκνά, γιατί το χώμα είναι αρκετά ποτισμένο από τις βροχές, ώστε δεν υπάρχει πλέον φόβος να μην φυτρώσει.
Η τρίτη εμπειρία του χρόνου, κατά Νέστωρος, είναι η μείωση του φωτός. Η αύξηση και η μείωση του φωτός είναι ένα φυσικό φαινόμενο, το οποίο επηρεάζει καίρια την ζωή στην Γη. Με αυτήν συνδέεται και από αυτήν εξαρτάται η ζωή, η γέννηση και η καρποφορία του σιταριού το οποίο αποτελεί την βασική τροφή των Ελλήνων από την Νεολιθική εποχή έως και ως σήμερα. Και αυτό, παρά τις συνεχείς και συντονισμένες προσπάθειες αποσύρσεώς του από το διαιτολόγιο των συγχρόνων Ελλήνων, εν ονόματι της «υγιεινής διατροφής» η οποία ευνοεί τις ενεργειοβόρες εγκαταστάσεις βοοειδών (ως να ζήλωσαν τους Τεξανούς γελαδάρηδες στις ανύπαρκτες μεγάλες ελληνικές πεδιάδες), έναντι των εριφίων που παραδοσιακά εκτρέφονται στα ορεινά ακόμη και των βραχωδών νησιών μας, ή των χοιρινών τα οποία απετέλεσαν ως και τον περασμένο αιώνα πηγή τροφής για όλο τον χρόνο, ιδιαιτέρως δε κατά τους χειμερινούς μήνες, ακόμη και για τις οικονομικά ασθενέστερες οικογένειες, είναι δε κατ’ εξοχήν «οικολογικά» ζώα αφού καταναλώνουν και ανακυκλώνουν τα τροφικά απορρίμματα του σπιτιού. Αντιθέτως η εκ της Εσπερίας «υγιεινή διατροφή» προβάλλει παραπροϊόντα αγελαδινού γάλακτος τα οποία δεν επαρκούν από την ελληνική παραγωγή, επομένως εισάγονται για να καλύψουν τις πλασματικές ανάγκες, ενώ παραμελούνται το πλέον συμβατό με το ανθρώπινο πεπτικό σύστημα κατσικίσιο γάλα, και παραδοσιακά τυριά όπως το κασέρι. Η αποξένωση από την παραγωγή και την κατανάλωση προϊόντων οικόσιτων ζώων, είναι μια από τις πολλές μεθόδους τις οποίες χρησιμοποιεί η διεθνιστική προπαγάνδα προκειμένου να επιτύχει την υποταγή των ανθρώπων μετατρέποντάς τους από παραγωγούς σε καταναλωτές, προσδεδεμένους και εξαρτημένους από μεγάλες διεθνείς εταιρείες επεξεργασίας και διανομής τροφίμων.
Η σχέση της ζωής των ανθρώπων με τον ηλιακό κύκλο και με τον κύκλο των γεωργικών εργασιών είναι άμεση και αποκαλυπτική: Η χειμερινή τροπή συμπίπτει με το τέλος της σποράς, η θερινή τροπή με το τέλος του θερισμού, η εαρινή ισημερία είναι η εποχή κατά την οποία τα στάχυα αρχίζουν να ψηλώνουν, ενώ κατά την φθινοπωρινή ισημερία γίνεται η προετοιμασία της σποράς. Ουρανός και Γη, τα Άνω και τα Κάτω, συνεργούν αρμονικά και παραγωγικά στην ζωή, στην επιβίωση και στην ευημερία του Ανθρώπου.
Κατά τον μήνα Δεκέμβριο σημειώνονται οι μικρότερες μέρες -«Του Δεκέμβρη η μέρα, καλημέρα – καλησπέρα»-, μέχρις ότου φθάσουμε στο Χειμερινό Ηλιοστάσιο, το οποίο τοποθετείται κατά προσέγγιση στις 21 Δεκεμβρίου, οπότε οι μέρες αρχίζουν και πάλι να μεγαλώνουν. Με την Γέννηση του Σωτήρος, στις 25 Δεκεμβρίου, ο ήλιος ξαναγεννιέται. Στην Ορθόδοξη εκκλησιαστική υμνογραφία των Χριστουγέννων, υπάρχουν πολλές αναφορές στον σύνδεσμο του Χριστού με τον ήλιο: “Ανέτειλας, Χριστέ, εκ Παρθένου, νοητέ Ήλιε της Δικαιοσύνης”, “Η Γέννησίς σου, Χριστέ ο Θεός, ανέτειλε το κόσμω το φως το της Γνώσεως» και «Σε προσκυνείν, τον Ήλιον της Δικαιοσύνης και Σε γιγνώσκειν εξ ύψους Ανατολήν…”.
Καθ’ οδόν προς την ηλιακή και ανθρώπινη αναγέννηση, ας κρατήσουμε την ματιά μας στο Φως.
ΕΙΡΗΝΙΚΑ 