Μια μέρα μετά την αποχώρηση του Βρετανού Πρωθυπουργού Μπόρις Τζόνσον από την ηγεσία των Συντηρητικών και αμεσομελλοντικά από την Πρωθυπουργία, και λίγες μέρες μετά την Σύνοδο των G7, ένας ακόμη κορυφαίος και διακεκριμένος πολιτικός έφυγε από την μέση, αυτός δια παντός.
Ο πρώην Πρωθυπουργός της Ιαπωνίας, Σίνζο Αμπε, δολοφονήθηκε στις 8 Ιουλίου 2022, στις 11.30 τοπική ώρα. Ήταν ο δημοφιλέστερος, πλέον επιδραστικός και πλέον αναγνωρίσιμος πολιτικός της χώρας του τις τελευταίες τρεις δεκαετίες.
O Aμπε είχε διατελέσει Πρωθυπουργός της Ιαπωνίας το 2006-2007, όταν παραιτήθηκε λόγω χρόνιου προβλήματος υγείας στο έντερο, και το 2012-2020. Στα 52 του χρόνια, ήταν ο νεώτερος πρωθυπουργός της χώρας του και ο μακροβιότερος Πρωθυπουργός. Την στιγμή της δολοφονίας του, εκφωνούσε ομιλία υποστήριξης στον υποψήφιο Κέι Σάτο, ενόψει των εκλογών για την Γερουσία, την ερχόμενη Κυριακή. Πυροβολήθηκε πισώπλατα, δύο φορές, από άνδρα ο οποίος συνελήφθη. Ο Αμπε μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο της πόλης Νάρα, χειρουργήθηκε επί τρίωρο και παρέμεινε σε κρίσιμη κατάσταση για πέντε ώρες μετά την επίθεση, μέχρις ότου ανακοινώθηκε ότι εξέπνευσε λόγω ακατάσχετης αιμορραγίας.
«Ένας άνδρας ήρθε από πίσω του, ο πρώτος πυροβολισμός ακούστηκε σαν παιχνίδι, ο Αμπε δεν έπεσε και έγινε ένα μεγάλο μπαμ. Ο δεύτερος πυροβολισμός ήταν πιο ορατός, μπορούσες να δεις σπίθα και καπνό», είπε μια νεαρή γυναίκα η οποία ήταν παρούσα στο περιστατικό.
Η δολοφονία του Ιάπωνα πρώην Πρωθυπουργού δεν είναι ασφαλώς τυχαία και συμπτωματική.
Η αποχώρησή του 67χρονου Ιάπωνα πολιτικού από το προσκήνιο έχει όλα τα χαρακτηριστικά των «απομακρύνσεων» δυσάρεστων, υπό τις τρέχουσες διεθνείς συνθήκες, ηγετών.
Ο εκλιπών ήταν ένας φιλελεύθερος πατριώτης, ο οποίος αναφερόταν συχνά ως «ακροδεξιός εθνικιστής». Ως γιος του πρώην υπουργού Εξωτερικών Shintaro Abe και εγγονός (από την πλευρά της μητέρας του) του πρώην πρωθυπουργού Nobusuke Kishi, ο Abe γεννήθηκε σε μια πολιτική δυναστεία. Ένιωθε ότι η αποστολή του ήταν να συνεχίσει το έργο των προγόνων του, να κάνει την Ιαπωνία ισχυρή, σπουδαία και μια υπολογίσιμη δύναμη στην διεθνή σκηνή. Ιδιαίτερα τον ενέπνεε ο παππούς του, ο οποίος προσπάθησε να ενισχύσει την οικονομική κυριαρχία της Ιαπωνίας στην Κίνα και στην Μαντζουρία κατά την διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Ο Αμπε ήταν ακόμη
-Φίλος του 45ου Προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ. «Πραγματικά ΑΣΧΗΜΑ ΝΕΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ», έγραψε στον λογαριασμό του σε μέσο κοινωνικής δικτύωσης ο Τραμπ. «Πολύ λίγοι γνωρίζουν τι μεγάλος άνδρας και ηγέτης ήταν ο Σίνζο Αμπε. Ήταν ενωτικός όσο κανένας άλλος. Πάνω από όλα λάτρευε την υπέροχη χώρα του, την Ιαπωνία. Θα λείψει πολύ. Δεν θα υπάρξει ποτέ άλλος σαν αυτόν».
-Φίλος της Ινδίας και πολλών Ασιατικών και Αφρικανικών χωρών. Η κινητοποίηση και η τιμή για την αποδημία του είναι πρωτοφανής. Στην Ινδία ο Πρωθυπουργός συντεριμένος κήρυξε εθνικό πένθος. Στην χώρα κλιμακώνεται η ανησυχία για την ζωή του, επίσης φίλου των Τραμπ και Πούτιν, και «δυσάρεστου» εθνικιστή Ναρέντρα Μόντι ο οποίος στις δηλώσεις του έκανε λόγο για «αβάσταχτο πόνο» της Ινδίας για τον θάνατο του Ιάπωνα πολιτικού. Στο Μπουτάν οι σημαίες ανεμίζουν μεσίστιες. Το Μπαγκλαντές κήρυξε ολοήμερο εθνικό πένθος. Αλλά και στην Βραζιλία ο Πρόεδρος Χαϊρ Μπολσονάρο κήρυξε τριήμερο εθνικό πένθος.
-Είχε καταφερθεί κατ’ επανάληψιν εναντίον του Ουκρανού Προέδρου Ζελένσκυ.
-Σφοδρός αντικομμουνιστής
-Λάτρης της Αυτοκρατορικής Ιστορίας της πατρίδας του. Ο Άμπε είχε επαινέσει συχνά τον παππού του, Nobusuke Kishi, ο οποίος έπαιξε ηγετικό ρόλο στην Αυτοκρατορική Ιαπωνία. Στο τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Kishi φυλακίστηκε ως ύποπτος εγκλημάτων πολέμου κατηγορίας Α, αλλά η αμερικανική κυβέρνηση δεν προχώρησε στην καταδίκη του, και εν τέλει έγινε πρωθυπουργός της Ιαπωνίας.
-Είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τον Πολιτισμό. Είχε, μεταξύ άλλων, χρηματοδοτήσει την επαναλειτουργία του Ναλάντα, του αρχαιότερου Πανεπιστημίου της Ασίας, το οποίο ιδρύθηκε τον 5ο αιώνα και βρίσκεται στην επαρχία Μπιχάρ της Ινδίας. Εκεί, στην πόλη Μοτιάρι, γεννήθηκε το 1903 ο συγγραφέας Τζωρτζ Οργουελ.
-Είχε εκλιπαρήσει τους συμπατριώτες του να γεννούν παιδιά.
Πραγματικά πολλά «αρνητικά» υπέρ του, δεδομένων των συνθηκών.
Δεν έχουν βεβαίως όλοι την ίδια άποψη για αυτόν. «Ο δεξιός πρώην πρωθυπουργός της Ιαπωνίας ήταν μέρος μιας φασιστικής σέχτας που ονομάζεται Nippon Kaigi η οποία επιδιώκει να αποκαταστήσει την ιαπωνική αυτοκρατορία (αρνούμενος τα εγκλήματα γενοκτονίας στην Κίνα και στην Κορέα), να αναιρέσει το ειρηνιστικό σύνταγμα και να τερματίσει τους νόμους για την ισότητα των γυναικών και τα ανθρώπινα δικαιώματα», έγραφε το αριστερό-λιμπεραλιστικό Daily Beast. Ενώ άλλα όμοια Μέσα όπως το The Hill, μόλις επιφυλάσσονται από το να θριαμβολογήσουν, κάνοντας λόγο για «διχαστικό υπερσυντηρητικό».
Η ομάδα θεωρεί ότι οι κατηγορίες για τα “εγκλήματα πολέμου” της Αυτοκρατορικής Ιαπωνίας ήταν υπερβολικές ή κατασκευασμένες. Τα μέλη της επαινούν την ιαπωνική «απελευθέρωση» της Ασίας από την Δύση. Το 2014, τα 15/18 του υπουργικού συμβουλίου του Άμπε ήταν μέλη της Nippon Kaigi. Σήμερα μέλη της θεωρείται ότι κατέχουν 206 από τις 710 έδρες του κοινοβουλίου. Ένας άλλος στόχος είναι να επαναφέρουν μια σύγχρονη εκδοχή του «State Shintō», της ιδεολογίας της Ιαπωνικής Αυτοκρατορίας. Στα ηγετικά μέλη περιλαμβάνονται οι Fumio Kishida, νυν Πρωθυπουργός, Michihisa Kitashirakawa ένας από τους συμβούλους του και δισέγγονος του αυτοκράτορα Meiji, Yuzo Kabushima, ο γενικός γραμματέας του και πιθανώς το πιο ισχυρό πρόσωπο μέσα στην ομάδα, ένας ένθερμος λάτρης της Αυτοκρατορίας.
Κατά την πολυετή θητεία του ο Αμπε στόχευσε μεθοδικά στην βελτίωση της οικονομικής και διπλωματικής θέσεως της χώρας του στο διεθνές προσκήνιο. Έγινε γνωστός για την οικονομική του πολιτική η οποία συνδυάζει νομισματική χαλάρωση, μεταρρυθμίσεις και σχέδια ανάκαμψης, τα περίφημα «Αμπεκονόμικς».
Είχε έρθει σε αντίθεση με την Βόρειο Κορέα, οι σχέσεις του με την Σεούλ και το Πεκίνο ήσαν περίπλοκες. Τα κινεζικά ΜΜΕ βρίθουν εκατομμυρίων απαξιωτικών και συχνά χυδαίων σχολίων για τον θάνατό του), ιδιαίτερα επειδή αρνήθηκε να δεχθεί η Ιαπωνία του 21ου αιώνα να σηκώσει το βάρος της «μετάνοιας» για τις ιαπωνικές πολεμικές επιχειρήσεις στην Κίνα και στην Κορέα στις αρχές του περασμένου αιώνα.
Το 2013, προκάλεσε σάλο πηγαίνοντας για προσκύνημα στο Σιντοϊστικό ιερό Γιασουκούνι στο Τόκιο, και έκτοτε το επισκεπτόταν τακτικά, ακόμη και εν μέσω πανδημίας. Το ιερό θεωρείται εστία του ιαπωνικού εθνικισμού όπου “βρήκαν καταφύγιο εγκληματίες πολέμου”. Το ιερό απαριθμεί τα ονόματα, την καταγωγή, τις ημερομηνίες γέννησης και τους τόπους θανάτου 2.466.532 ανδρών, γυναικών, παιδιών και διαφόρων κατοικίδιων ζώων που πέθαναν για την Ιαπωνία. Εκεί γίνεται μνεία και 1068 καταδικασμένων ως “εγκληματιών πολέμου” μεταξύ των οποών και ο Πρωθυπουργός της Ιαπωνίας κατά τα έτη 1941-1944, Tojo Hideki, ο οποίος εκτελέστηκε δι’ απαγχωνισμού από τους Αμερικανούς το 1948, λίγο πριν κλείσει τα 64 του χρόνια, έχοντας πάρει επάνω του την ευθύνη του πολέμου ώστε να ελαφρύνει τον ρόλο του Αυτοκράτορα. Οι στάχτες του όπως και αυτές άλλων έξι που εκτελέστηκαν μαζί του, διεσπάρησαν στα ανοιχτά της Γιοκοχάμα. Στο ιερό υπάρχει ναίδριο στο οποίο ο Αμπε φέρεται να πραγματοποίησε λειτουργικές προσφορές.
Κατά την διάρκεια της θητείας του, είχε επίσης στενούς δεσμούς με τον Ντόναλντ Τραμπ και διατηρούσε στενή σχέση με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν.
Το τέλος της θητείας του σημαδεύτηκε από την ακύρωση των Ολυμπιακών Αγώνων του Τόκιο 2020, λόγω της πανδημίας. Η εκ μέρους του διαχείριση της υγειονομικής κρίσης επικρίθηκε έντονα καθώς αρνούνταν να εφαρμόσει lockdown.
Το φλέγον ερώτημα που τίθεται, είναι ποιος ήθελε νεκρό τον Αμπε. Ίσως να μην μάθουμε ποτέ.
Εις ό,τι αφορά τον δολοφόνο του, οι Ιαπωνικές Αρχές κάνουν κατ΄ αρχήν λόγο για έναν άνδρα 41 ετών. Ο ύποπτος συνελήφθη και ταυτοποιήθηκε ως ο Tetsuya Yamagami, κάτοικος της Νάρα. Τα τοπικά μέσα ενημέρωσης αναφέρουν ότι πιστεύεται ότι είναι πρώην μέλος της Ναυτικής Δύναμης Αυτοάμυνας, δηλαδή του Πολεμικού Ναυτικού της Ιαπωνίας, στην οποία υπηρέτησε επί τρία χρόνια. Όταν ρωτήθηκε, είπε ότι ήταν «δυσαρεστημένος» με τον Άμπε και είχε σκοπό να τον σκοτώσει. Τα ΜΜΕ αναφέρουν ότι ομάδα αντιμετώπισης εκρηκτικών εισέβαλε εν συνεχεία στο σπίτι του υπόπτου για να συγκεντρώσει στοιχεία.
Δεν είναι όμως σαφές πώς ο ύποπτος έμαθε για την παρουσία του Άμπε στην συγκέντρωση, καθώς αυτή επιβεβαιώθηκε μόλις αργά το βράδυ της Πέμπτης.
Η Ιαπωνία έχει από τις πλέον αυστηρές νομοθεσίες για την χρήση όπλων, Μάλιστα, μετά από κάθε επίθεση με όπλο στις ΗΠΑ, το Ιαπωνικό μοντέλο προβάλλεται ως το ιδανικό. Η οπλοκατοχή στην Ιαπωνία είναι εξαιρετικά δύσκολη. Απαιτεί λευκό ποινικό μητρώο, υποχρεωτική εκπαίδευση, ψυχολογική αξιολόγηση και εκτεταμένους ελέγχους, συμπεριλαμβανομένων των συνεντεύξεων γειτόνων και γνωστών από την αστυνομία.
Με δεδομένο αυτό, εικάζεται με σχετική ασφάλεια ότι ο δολοφόνος ο οποίος στόχευσε και πέτυχε τον Αμπε «τόσο βαθιά ώστε να φθάσει η σφαίρα στην καρδιά του» (ο Αμπε είχε τραύματα στον λαιμό και στην καρδιά του. Οι σφαίρες δεν βρέθηκαν) πρέπει να είναι εκπαιδευμένος στρατιωτικός ή αστυνομικός (μόνη η ιδιότητα του περάσματος επί τριετία από το Ναυτικό, μάλλον χωλαίνει). Η αυτοσχέδια μορφή του όπλου με το οποίο πραγματοποιήθηκε η δολοφονία και το οποίο παραδόξως φωτογραφήθηκε και δημοσιεύθηκε ευκρινέστατα, επιβεβαιώνει παρά διαψεύδει αυτήν την υπόθεση.
Ένα άλλο ερώτημα το οποίο τίθεται είναι ποιες θα είναι οι συνέπειες της δολοφονίας. Κάποιοι κάνουν ήδη κουβέντα για περίπτωση όμοια με του Σουηδού Πρωθυπουργού Ούλοφ Πάλμε, το 1986. Άλλοι θυμούνται τον Φραγκίσκο Φερδινάνδο της Αυστρίας και την απαρχή του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Αλλά μάλλον βρισκόμαστε αρκετά μέσα στον πόλεμο, για να συζητάμε για αρχή.
Το πιο πιθανό και άμεσο είναι να αλλάξουν οι συνθήκες σχετικής ασφάλειας οι οποίες επικρατούν στην Ιαπωνία, όπου οι πολιτικοί και οι γενικώς πειθήνιοι Ιάπωνες κυκλοφορούν δίπλα-δίπλα, μιλάνε και σφίγγουν χέρια σε κάθε δρόμο και γωνία κατά την προεκλογική εκστρατεία. Αυτό σίγουρα θα αλλάξει. Στην Δύση έχουμε μια ιδέα για το πού οδηγούν οι απαγορεύσεις υπό καθεστώς φόβου και ανασφάλειας, όταν ξεκινήσουν.
ΕΙΡΗΝΙΚΑ 