Είναι Αγιος της Χριστιανοσύνης, θεότητα των Μυκηναίων, άνθος στητό και αρωματικό, αλλά και ορυκτό που συναντιέται στις σπάνιες γαίες. Είναι ο υάκινθος.
Ο Άγιος Υάκινθος προβάλλεται ως το Ορθόδοξο ισοδύναμο στον Καθολικό Αγιο Βαλεντίνο, τον προστάτη των ερωτευμένων.
Ως Άγιος της αγάπης, των ερωτευμένων ζευγαριών και της νεότητας ο Αγιος Υάκινθος εορτάζεται στις 3 Ιουλίου.
Σύμφωνα με την Ορθόδοξη Εκκλησία, ο Άγιος Υάκινθος καταγόταν από την Καισάρεια της Καπαδοκίας. Υπηρετούσε ως κουβικουλάριος (θαλαμηπόλος) του ρωμαίου αυτοκράτορα Τραϊανού (53-117). Οπως πολλοί στρατιωτικοί, μέλη της υψηλής κοινωνίας της Αυτοκρατορίας, γυναίκες και έμπιστοι των Αυτοκρατόρων, ο Υάκινθος ασπάστηκε κρυφά τον Χριστιανισμό. Οταν ο Τραϊανός το έμαθε, του ζήτησε να απαρνηθεί τον Χριστό. Εκείνος αρνήθηκε και ο Τραϊανός οργισμένος διέταξε να τον φυλακίσουν 12 χιλιόμετρα νότια των Ανωγείων, στην ορεινή περιοχή Φούρνοι, χωρίς να του δίνουν φαγητό, εκτός κι αν ήθελε να φάει ειδωλόθυτα. Για να κάμψουν το φρόνημά του, του έδιναν φαγητά ποτισμένα στο αίμα των θυσιασμένων ζώων. Σαράντα μέρες πέρασε έτσι ο Υάκινθος, χωρίς να αγγίξει τροφή. Την 41η μέρα παρέδωσε το πνεύμα του στον Κύριο, σε ηλικία 20 ετών, το έτος 98. Όταν βρέθηκε νεκρός στο κελί του, οι στρατιώτες φρουροί του είδαν αγγέλους που κρατούσαν λαμπάδες να τον στεφανώνουν. Ο αυτοκράτορας Τραϊανός έδωσε εντολή να πετάξουν το λείψανό του στα θηρία, αλλά το φύλασσαν άγγελοι και τα θηρία δεν το πείραξαν. Μετά το τέλος της επίγειας ζωής του έκανε θαύματα και αποκάλυψε με εμφάνισή του τη θέση όπου είχαν πετάξει το σώμα του. Τελικά, το λείψανο ετάφη στην πατρίδα του, την Καισάρεια, από έναν συγκλητικό στον οποίον ο Υάκινθος ξαναέδωσε θαυματουργικά το φως του.
Το 1994, ο τότε εκπρόσωπος Τύπου της Ιεράς Συνόδου, Γιάννης Χατζηφώτης, πρότεινε να καθιερωθεί ως ημέρα των ερωτευμένων, της δημιουργίας και της έμπνευσης, η γιορτή του Αγίου Υακίνθου. Στην καθιέρωση της εορτής πρωτοστάτησε ο γνωστός τραγουδοποιός Λουδοβίκος των Ανωγείων, διοργανωτής των Υακινθείων από το 1998.
«Ο Άγιος Υάκινθος με τον Βαλεντίνο δεν είναι διαφορά αντίθεσης, απλά διαφορά. Στον Βαλεντίνο κόβουνε τα τριαντάφυλλα και τα προσφέρουνε για αγάπη στα κορίτσια τους. Εμείς παίρνουμε το χέρι του κοριτσιού και το οδηγούμε εκεί που είναι τα τριαντάφυλλα και του τα δείχνουμε, δεν τα κόβουμε ποτέ. Ο έρωτας έτσι κι αλλιώς είναι θεϊκή επίσκεψη και η ζωή, γενικότερα, μια γιορτή, όπου είμαστε όλοι καλεσμένοι. Επτακόσιες είκοσι χιλιάδες (720.000) ώρες που είναι τα 80 χρόνια ζωής δεν είναι αρκετές για να γεράσουμε».
Ο ίδιος μαζί με ανθρώπους του πνεύματος και των γραμμάτων προχώρησαν στην ανέγερση ενός ναού σε υψόμετρο 1.200 μέτρων στον Ψηλορείτη. Μπροστά από το εκκλησάκι αυτό, κάθε καλοκαίρι πραγματοποιούνται τα Υακίνθεια.
Δυο εξωκκλήσια του Αγίου Υακίνθου υπάρχουν στην Αχαϊα, το ένα στο θέρετρο της 116 Πτέρυγας Μάχης Αράξου και το άλλο εντός του Χιονοδρομικού Κέντρου Καλαβρύτων.
Το όνομα Υάκινθος είναι συνυφασμένο και με πανάρχαιες προχριστιανικές δοξασίες. Κατά την αρχαιοελληνική παράδοση, ο Υάκινθος ήταν ένας Σπαρτιάτης πρίγκιπας εξαιρετικής ομορφιάς. Σύντροφος του θεού Απόλλωνα και του δυτικού ανέμου Ζέφυρου, στο κυνήγι, τις αναρρηχίσεις και τις αθλοπεδιές, τραυματίστηκε θανάσιμα κατά τη ρήψη του δίσκου, από έναν από τους συντρόφους του.
Ο Απόλλωνας προσπάθησε μάταια να σώσει τον Υάκινθο. Οταν ξεψύχισε, υποσχέθηκε ότι θα τον θυμάται με τα τραγούδια και τη μουσική του. Ο Υάκινθος τάφηκε στην Κρήτη. Εϊχε όμως ιερό στις Αμύκλες όπου λατρευόταν μαζί με τον Απόλλωνα.
Ο Παυσανίας διηγείται ότι ο θρόνος του Απόλλωνα στη Σπάρτη έφερε απεικόνιση του Υάκινθου. Ο Υάκινθος οδηγεί άρμα με κύκνους, τα πουλιά της Υπερβορέας, της γης της Αθανασίας όπου ο Απόλλων αποσυρόταν κάθε χειμώνα.
Προς τιμήν του Υάκινθου πραγματοποιούνταν κάθε χρόνο γιορτές στην Τύλισσο, στη Μεσσηνία, και εορτάζονταν στη Σπάρτη τα Υακίνθια κατά τον μήνα που έφερε το όνομά του (Υακινθία) στην αρχή του καλοκαιριού. Η γιορτή διαρκούσε τρεις ημέρες. Την πρώτη μέρα, οι άνθρωποι θρηνούσαν το θάνατό του, απέχοντας από την τροφή και τα τραγούδια. Τη δεύτερη μέρα, χορωδίες νεαρών αγοριών και κοριτσιών τραγουδούσαν και χόρευαν.
Από το αίμα του Υάκινθου, ο Απόλλωνας δημιούργησε ένα λουλούδι, που ανθεί από πολυετή βολβό, τον μυρωδάτο υάκινθο.
Ο Υάκινθος ήταν κατά την επικρατέστερη ερμηνεία ένας χθόνιος θεός της Φύσης και της Βλάστησης. Η λατρεία του έχει να κάνει με την προστασία της σοδειάς από το αυξανόμενο φως του ήλιου / Απόλλωνα που μπορεί μαζί με τον άνεμο να προκαλέσουν ζημειές στη σοδειά.
Το πορτοκαλέρυθρο διαφανές ορυκτό ζιρκόνιο, ονομάζεται και “υάκινθος” (hyacinth).
Ως Λίθος υάκινθος, της Εκκλησίας Χριστού, αστράπτεις τοις πέρασι, ταις των χαρίτων αυγαίς, παμμάκαρ Υάκινθε, συ γαρ ομολογία, πυρσωθείς ευσέβειας, έλαμψας εν αθλήσει, τη του Λόγου μιμήσει, εντεύθεν καταφαιδρύνεις, τους σε γεραίροντας.
ΕΙΡΗΝΙΚΑ 