Οι πολίτες της ΕΕ θα πρέπει να έχουν εγγυημένη κινητικότητα και εκλογικά δικαιώματα, ωστόσο αντιμετωπίζουν προκλήσεις όταν ψηφίζουν και εκλέγονται σε άλλη χώρα της ΕΕ, προειδοποιούν οι ευρωβουλευτές.
Σύμφωνα με τις συνθήκες της ΕΕ, οι πολίτες της ΕΕ που διαμένουν σε άλλη χώρα της ΕΕ θα πρέπει να έχουν το δικαίωμα να συμμετέχουν στις ευρωπαϊκές και τοπικές εκλογές υπό τους ίδιους όρους με τους υπηκόους αυτού του κράτους.
Ωστόσο, οι Ευρωπαίοι που ζουν σε άλλη χώρα της ΕΕ εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν εμπόδια κατά την άσκηση των εκλογικών δικαιωμάτων και η συμμετοχή τους στις εκλογές παραμένει πολύ χαμηλή σε σύγκριση με τους υπηκόους.
Οι κανόνες για τις ευρωπαϊκές εκλογές καθώς και εκείνοι που διέπουν τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να συμμετέχουν μη πολίτες στις δημοτικές εκλογές διαφέρουν από χωρα σε χώρα.
Τον Φεβρουάριο του 2023, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε δύο εκθέσεις στις οποίες ζητά από τις χώρες της ΕΕ να βελτιώσουν τους κανόνες.
Περισσότεροι από 11 εκατομμύρια Ευρωπαίοι πολίτες σε ηλικία ψήφου ζουν σε άλλη χώρα της ΕΕ, όπου έχουν το δικαίωμα να είναι υποψήφιοι και να ψηφίσουν στις ευρωπαϊκές και τοπικές εκλογές.
Μετά από αιτήματα για βελτιώσεις από το Κοινοβούλιο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέβαλε προτάσεις για την ενημέρωση και την εναρμόνιση των κανόνων που διέπουν τις ευρωπαϊκές και δημοτικές εκλογές σε όλες τις χώρες.
Τόσο η έκθεση για τις εκλογές της ΕΕ όσο και αυτή για τις τοπικές εκλογές – με καθοδήγηση μέσω του Κοινοβουλίου από τους Damian Boeselager (Πράσινοι/EFA, Γερμανία) και Joachim Stanisław Brudziński (ECR, Πολωνία) αντίστοιχα – προτείνουν απλούστευση της εγγραφής για ψηφοφόρους και υποψηφίους, καθιστώντας την ψηφοφορία πιο προσιτή παρέχοντας πληροφορίες σε άλλες επίσημες γλώσσες της ΕΕ και σε μορφές που βοηθούν τις ευάλωτες ομάδες, για παράδειγμα: μπράιγ, μεγάλα γράμματα, ήχος και νοηματική γλώσσα.
Ενθαρρύνουν επίσης τις χώρες της ΕΕ να εξετάσουν το ενδεχόμενο εισαγωγής εργαλείων για τη διευκόλυνση της ψηφοφορίας, όπως ταχυδρομική και ηλεκτρονική ψηφοφορία και κινητά εκλογικά τμήματα.
Οι ευρωβουλευτές ζήτησαν επίσης την κατάργηση ορισμένων διατάξεων στους ισχύοντες κανόνες, συμπεριλαμβανομένης της εξαίρεσης που επιτρέπει σε μια χώρα να περιορίζει τα εκλογικά δικαιώματα υπηκόων άλλων χωρών της ΕΕ όταν αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το 20% όλων των πολιτών της ΕΕ που διαμένουν στην επικράτειά της.
Η εγγραφή στους εκλογικούς καταλόγους θα πρέπει να είναι δυνατή κατά την εγκατάσταση στη νέα κατοικία
Η πληροφόρηση για ψηφοφόρους και υποψηφίους πρέπει να είναι πολύγλωσση και έγκαιρη :
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε δύο δέσμες στενά ευθυγραμμισμένων προτάσεων σχετικά με τα εκλογικά δικαιώματα των πολιτών της ΕΕ που διαμένουν σε άλλο κράτος μέλος, σε σχέση με τις ευρωπαϊκές και τις δημοτικές εκλογές. Η έκθεση του Damian Boeselager (Πράσινοι, Γερμανία) για τις ευρωπαϊκές εκλογές εγκρίθηκε με 500 ψήφους υπέρ, 143 κατά και 9 αποχές, ενώ του Joachim Brudziński (Συντηρητικοί, Πολωνία) με 504 ψήφους υπέρ, 79 ψήφους κατά και 69 αποχές.
Το Κοινοβούλιο ζητά να καταργηθούν οι κανόνες για τις λεγόμενες «παρεκκλίσεις», οι οποίες επιτρέπουν σε ένα κράτος μέλος να περιορίζει τα εκλογικά δικαιώματα των υπηκόων άλλων χωρών της ΕΕ όταν αντιπροσωπεύουν πάνω από το 20% του συνόλου των πολιτών της ΕΕ που διαμένουν στην επικράτειά του. Θα πρέπει επίσης να αρθεί η δυνατότητα αποκλεισμού Ευρωπαίων πολιτών, οι οποίοι δεν είναι πολίτες του κράτους μέλους διαμονής τους, από τις ανώτατες θέσεις της τοπικής αυτοδιοίκησης, σύμφωνα με τους ευρωβουλευτές.
Επιπλέον, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ζητά δεσμευτικούς κανόνες σχετικά με:
Τη δημιουργία συστημάτων αυτόματης εγγραφής των ψηφοφόρων στους σχετικούς εκλογικούς καταλόγους, όταν αυτοί ολοκληρώνουν τη διαδικασία εγγραφής τους στο νέο τόπο μόνιμης κατοικίας τους.
Την παροχή πληροφοριών στους νέους δημότες όσον αφορά τα εκλογικά δικαιώματα και τις σχετικές προθεσμίες, οι οποίες θα πρέπει να τους παρέχονται σε μία επίσημη γλώσσα της ΕΕ που γνωρίζουν.
Την εφαρμογή πανομοιότυπων κριτηρίων για όλους τους πολίτες της ΕΕ (είτε πρόκειται για υπηκόους της χώρας είτε από άλλο κράτος μέλος) που επιθυμούν να θέσουν υποψηφιότητα σε ευρωπαϊκές ή δημοτικές εκλογές..
Το Κοινοβούλιο καλεί επίσης τα κράτη μέλη να διευκολύνουν την άσκηση των εκλογικών δικαιωμάτων των ευάλωτων ομάδων, συμπεριλαμβανομένων των ατόμων με αναπηρία ή ψυχικές ασθένειες. Οι ευρωβουλευτές προτείνουν εναλλακτικές μεθόδους ψηφοφορίας αντί της αυτοπρόσωπους παρουσίας στις κάλπες σε ορισμένη ημέρα – όπως η επιστολική ψήφος, η ψήφος δια πληρεξουσίου και οι διαδικτυακές ψηφοφορίες.
Ο Damian Boeselager (Πράσινοι, Γερμανία) σχολίασε: «Μια όμορφη πτυχή της ΕΕ έγκειται στην ελευθερία να κινούμαστε και να ζούμε οπουδήποτε, αλλά πολύ συχνά τα πολιτικά μας δικαιώματα σταματούν στα σύνορα, εμποδίζοντάς μας να είμαστε σε θέση να ψηφίσουμε στις ευρωπαϊκές ή τοπικές εκλογές όπου ζούμε. Ως μέλος ενός πανευρωπαϊκού κόμματος, είμαι περήφανος που το Κοινοβούλιο πρότεινε σταθερούς τρόπους για να καταστεί η ψηφοφορία στις ευρωπαϊκές και τοπικές εκλογές πιο ευρωπαϊκή. Οι χώρες της ΕΕ θα πρέπει να ακολουθήσουν το παράδειγμά μας και να καταστήσουν τις εκλογές μας πιο προσβάσιμες και καινοτόμες. Τους καλώ να το κάνουν αυτό πριν από αυτό το καλοκαίρι!»
Το Συμβούλιο πρέπει να αποφασίσει ομόφωνα τον τρόπο με τον οποίο θα τροποποιήσει τους
*Με βάση στοιχεία του 2020, το ποσοστό των πολιτών της ΕΕ με δικαίωμα ψήφου που είναι υπήκοοι άλλου κράτους μέλους ποικίλλει σημαντικά μεταξύ των κρατών μελών. Το Λουξεμβούργο, με 40,4%, καταλαμβάνει την πρώτη θέση, ενώ η Πολωνία (0,09%) είναι η τελευταία στη σχετική λίστα. Στην Κύπρο, την Ιρλανδία, το Βέλγιο, την Αυστρία και τη Μάλτα, το ποσοστό αυτό κυμαίνεται μεταξύ 7 και 14% του εκλογικού σώματος.
*Να υπογραμμίσουμε ότι για τις εθνικές εκλογές οι οποίες πρόκειται να πραγματοποιηθούν εντός των προσεχών μηνών του 2023, το Ελληνικό Υπυργείο Εσωτερικών έχει δημιουργήσει μια ειδική ιστοσελίδα στην οποία έχουν την δυνατότητα να εγγραφούν όσοι Ελληνες επιθυμούν να ψηφίσουν ως εκλογείς Εξωτερικού. Ο σύνδεσμος είναι εδώ.
ΕΙΡΗΝΙΚΑ 